Lawrence and Amanda in Indonesia: Terong Belanda en waterbuffels..

Na weer een drukke week met veel OK's is het vrijdag gelukkig even rustig, tijd om aan de scriptie te werken. Zaterdag lekker lunchen met een van de Indonesische studenten, wat een verademing om Italiaans te eten.

Natuurlijk is de 'gelato' niet zoals in Italië, maar it will do!

Zondag gaan we lekker naar het zwembad met de familie waar we goed verwend worden met gebakken banaan en andere lokale lekkernijen. Daarna met de hele familie gezellig uit eten in de Tran Studio Mall, een enorm winkelcentrum vlakbij het strand van Makassar (strand is niet echt om over naar huis te schrijven, anders hadden we ons daar natuurlijk al wel vaker begeven ;-)). Gezellig gegeten in een hele hippe loungebar. Daarna snel inpakken want morgen begint het echte avontuur.

Met de Familie!

Maandagochtend vertrekken we op tijd naar de bus-stop om daar op de bus naar Toraja te stappen. Als we vragen hoe laat de bus vertrekt wordt gezegd: 9-ish.. Uiteindelijk vertrekken we dus om half 11. We zijn de bocht nog niet om en we horen overal al zakjes kraken: er moet gesnackt worden! Al lachend maken we grapjes over hoe lang het nog zal duren voordat we stoppen voor een plaspauze als de bus stopt na een klein kwartier rijden. Als we vragen of we stoppen vanwege een plaspauze of technisch mankement, krijgen we een vrij droog antwoord: 'Neenee, cake!'. We liggen in een scheur als we wat dames zien uitstappen bij een lokale bakker om cake en brood te kopen en zijn toch lichtelijk verbaasd om te zien dat de busreis blijkbaar ook bedoeld is voor korte boodschapjes. Moet iemand nog langs de stomerij?

Groene en gele rijsvelden trekken aan ons voorbij terwijl de buschauffeur er rustig op los toetert. Toch maar proberen te slapen... Na een tijdje maken de gekleurde, vaak half-afgebouwde huisjes met golfplaten daken plaats voor adembenemende uitzichten over de groene mistige bergen, bananenbomen-jungle en af en toe de zee. Na een paar uur zien we de eerste typische Toraja-huisjes al boven de grote bomen uitsteken en tegen het vallen van de schemering worden we afgezet bij het ziekenhuis "Lakipadada" in Makale.

Het is een vrij open ziekenhuis met veel groene binnenplaatsen en we kijken onze ogen uit. Onderweg naar de patiënten zien we veel families die buiten (of binnen?) zitten te eten op kleedjes die ze hebben meegebracht. Blijkbaar is het hier heel normaal dat voor elke patiënt er zeker 5 familieleden mee gaan om hem of haar te steunen. Het eten dat over is wordt gretig opgegeten door de tientallen katten en honden die hier rondwandelen. Dan komen we bij de patiëntenkamers, hier liggen zo'n 4-10 patiënten, met vaak nog zo'n 3-4 familieleden met bagage, uiteraard een paar katten en kleden etc. dus het was nogal druk op de kamers. Apart! Met een iPhone-lampje in de aanslag gaan de anesthesiologen en kaakchirurgen alle patiënten langs om te kunnen inschatten wat er de volgende dag gaat gebeuren/mogelijk is. Eigenlijk een eerste consult. We zien allerlei patiënten, van babies tot dames van 70 jaar oud, van kleine lip-schisis tot ernstige vormen van lip-kaak-palatum-schisis. Als we vragen hoeveel patiënten we zullen behandelen wordt ons verteld dat zich nu 15 patiënten hebben aangemeld, maar dat er vannacht en morgen misschien nog wel meer komen. Dan is het al laat en worden we naar een hotel gebracht waar we natuurlijk nog even kunnen genieten van wat nasi goreng.

De volgende dag moeten we vroeg op: er wordt ons verteld dat we daar om 7 uur moeten zijn, dus 6.30 vertrekken. We staan 6 uur in de hal voor het ontbijt, als enige. Als er om 6.15 nog niemand is realiseren we ons dat we weer eens te vroeg/stipt zijn. Om 7.00 komt de eerste dokter aangewandeld en beginnen we de dag. Na het ontbijt, op naar het ziekenhuis waar we aangenaam verrast worden door de prachtige operatiekamers. Strak, wit en duidelijk nieuw. Nadat iedereen de kleding heeft aangetrokken en de vragenlijsten zijn afgenomen wordt om 9 uur 's ochtends de eerste patiënt op tafel gelegd. Twee MKA-chirurgen, dus steeds 2 patiënten op tafel. Om de beurt wordt er geassisteerd en de dag vliegt voorbij. Behalve de 2 OK's voor de schisispatienten is er een derde operatiekamer waar we ook regelmatig even mogen gluren; zo'n 5 keizersnede's en 2 blinde darm operaties worden netjes uitgevoerd door een ander chirurgisch team. Onwijs indrukwekkend, zeker als blijkt dat een van de babies dood geboren wordt. We moesten even slikken. Maar keep in mind, we zijn hier om andere patiënten te helpen, dus geen tijd om hier heel erg over in te zitten! Tussen het harde werken door wordt natuurlijk wel lekker gegeten en gedronken. Tegen 4-en staat er een lekker fruitdrankje voor ons klaar. We proberen te raden wat er in zit... Banaan, kiwi, misschien wat appel? Neejoh! Er wordt ons verteld dat er 'Terong Belanda' ofwel Nederlandse Eggplant in zit, slechts 1 fruitsoort en er wordt verbaasd gereageerd als we vertellen dat we dit in Nederland helemaal niet kennen.. "In Belanda no Belanda Eggplant?!" We schieten weer in de lach en beloven dat we deze fruitsoort mee zullen nemen naar Belanda en het daar Indonesian Eggplant zullen noemen.. Om ongeveer 12 uur 's nachts zijn we klaar met opereren. Even nakletsen en nog wat drinken en dan is het tijd om weer terug te gaan naar het hotel. Moe maar voldaan vallen we als een blok in slaap.

Wij dachten mooi even uit te slapen na deze zware dag, maar nee! De patiënten moeten worden gecontroleerd! Nadat we bij de meesten het gaas of verband hebben verwisseld stappen de doktoren op de bus terug naar Makassar, behalve 1 die achterblijft en verantwoordelijk is voor de patiënten. Wij gaan terug naar het hotel, even wat rust hebben we wel verdiend vandaag.

's Avonds eten we in café Aras, babi kecap en Bintang, dat hebben we stiekem toch wel een beetje gemist in het voornamelijk Islamitische Makassar! We raken aan de praat met de eigenaar, Aras, en hij vertelt dat hij vroeger gids was in deze omgeving en later hoofd reisleider was maar nu gestopt is en lekker z'n eigen toko runt. Hij kent veel goede gidsen in de buurt dus we vragen zijn nummer voor de volgende dag.

Aras regelt een driver en een gids (Feri) die zeer goed Engels spreekt en geboren en getogen is in Toraja. We rijden langs de traditionele dorpjes en Feri vertelt ons veel over de tradities en rituelen van de Toraja's.

Eind 19e eeuw kwamen de Nederlanders in Indonesië en de Toraja's geloven dat ze hier vooral goede dingen hebben gebracht, zoals de wegen, scholen en het Christendom. Ongeveer 90% is hier nog steeds Christelijk, 5% Islamitisch en 5% traditioneel Toraja-geloof. Ondanks dat het geloof is veranderd, houdt de bevolking nog een hoop tradities in stand. Zo heeft elke familie zijn eigen 'Tonkonan', een of meerdere traditionele huisjes met soms een groot huis ernaast om in te wonen. Niet alle familieleden wonen hier nog, sommigen verhuizen naar Borneo of Java, maar iedereen weet waar zijn of haar Tonkonan is en kan hier altijd naartoe terug keren om te wonen en te werken op het bijbehorende land. Je mag nooit trouwen met iemand van je eigen Tonkonan! Ook heeft elke familie vlakbij de Tonkonan een eigen Simbuang, een megaliet. Hoe hoger deze steen, hoe belangrijker de familie en hoe breder de steen, hoe groter de familie. Wanneer iemand sterft wordt de dode gebalsemd en in de Tonkonan bewaard totdat de familie genoeg geld heeft om de begrafenis te bekostigen. Het beroemde ritueel wordt gehouden vlakbij de Tonkonan en Simbuang en er wordt een soort dorp gebouwd van bamboe waar de familieleden kunnen worden ontvangen. Dit is dan ook de eerste plek waar we aankomen als we door Feri worden meegenomen naar een begrafenisceremonie. We drinken koffie en thee met de broer van de overledene en mogen wat foto's maken van de omgeving en de prachtige kist, maar het beroemde ritueel ligt even stil omdat er op dit moment weinig familieleden zijn, maar wij kijken onze ogen uit!

Daarna rijden we door naar Ke'te Kesu, maar we nemen een alternatieve route waardoor we een heel stuk over een onverharde, modderige weg gaan waar de driver de koppeling (zelfde woord in het Indonesisch!) op de proef stelt. Langs de prachtige Sawa's ontmoeten we veel lieve kinderen en oude mannen zonder tanden. Onderweg zien we mooie waterbuffels en steeds mooiere Tonkonan's. Feri vertelt ons dat de waterbuffels hier een soort statussymbool zijn, Hoe groter en dikker de waterbuffel, hoe rijker de familie. Hoe meer waterbuffel-hoorns bevestigd aan de voorkant van de Tonkonan, hoe rijker de familie. Vooral de albino waterbuffels met zwarte vlekken en blauwe ogen zijn erg gewild en kosten soms meer dan een grote auto! Er wordt dan ook goed gezorgd voor de waterbuffels, ze worden zo'n 3x per dag gewassen en worden niet gebruikt om te werken op het land, want dan worden ze dun! Feri vertelt lachend dat soms de eigenaar dun is van het werken, maar de waterbuffel vet! En vroeger toen hij klein was vroeg zijn vader: 'Is je waterbuffel schoon?' Maar nooit of hij zelf al had gedoucht!

Na een tijdje rijden komen we aan bij de uit rots gehouwen graftombes waar blijkbaar hele families in liggen begraven. Als er iemand bij moet maar er geen plek is, wordt de vorige gewoon even uitgepakt en opnieuw ingepakt voor extra ruimte. Wel gezellig, zo met z'n allen!

Dan is het alweer tijd om naar huis te gaan, morgen een nieuwe dag!

9 Uur 's ochtends worden we weer opgehaald door Feri, dit keer alleen en met een andere auto. Lachend vragen we of de andere auto kapot is en hij zegt heel serieus: 'Ja, de auto is stuk, iets met de koppeling..'

Vandaag gaan we naar Batutumonga, de berg op! Eerst komen we langs een ander soort graf, uit de berg gehouwen maar verschillende kisten gestapeld op 2 palen die uit de rots steken.. Wederom hele families in 1 kist, welke soms nog wel eens naar beneden valt door rot van het hout... We schrikken als Feri een schedel vastpakt en deze in Lawrence' hand drukt. 'Look!' zegt hij: 'Gigi!' Er missen behoorlijk wat tanden van deze schedel, oorzaak parodontitis? We maken snel een foto en leggen de schedel terug, creepy! Ook pakt Feri later een onderkaak van een van de waterbuffels die bevestigd is aan de voorkant van een van de huisjes en haalt er 2 voortanden uit, nee dat is echt geen probleem, ze hebben er zoveel! Kunnen we lekker oefenen als Dokter Gigi!

Dan beginnen we aan een lange weg door wederom modderige, slecht geasfalteerde wegen maar langs de meest indrukwekkende uitzichten en kleine dorpjes waar de kinderen en andere bewoners graag even met ons kletsen en vragen waar we vandaan komen. We komen kleine puppies en kittens tegen en enorme albino waterbuffels die zorgvuldig worden gewassen door hun eigenaren, we zien grote adelaars zweven in de lucht die genieten van een zojuist gevangen muisje, specialisten de Simbuangs uithouwen en ook zien we hoe nieuwe graven worden gemaakt in een grote rots en mogen we ook even binnen kijken (in een lege). Na een lange dag met prachtige foto's en veel te veel informatie om te onthouden komen we in een tropische regenbui aan bij het hotel.

Het is tijd om te eten. Morgenochtend weer naar het ziekenhuis voor patiëntcontroles. Gauw weer meer verhalen en foto's. Geniet ervan!

Selamat malam!